แนวทางการปฏิบัติวิปัสสนาของหลวงพ่อพุธ

คำถามนี้เป็นคำถามที่คุณวิชัย ใจนา ถามมาใน Facebook และได้นำมารวมไว้ที่นี้เพราะเห็นว่าเป็นประโยชน์ค่ะ
ขอบคุณ คุณวิชัย ใจนา ค่ะ

คุณวิชัย ใจนา > เคยดูทีวีSBBTวัดสังฆทานเพราะที่บ้านมีจาน(ดำ)ดาวเทียมครับ
ได้เคยดูหลวงพ่อพุธ แห่งวัดป่าสาระวัน บรรยายครับ ท่านแนะนำว่า
"เมื่อนั่งสมาธิไปเรื่อยๆ ผู้ปฏิบัติจะเข้าสู่สภาวะตัวตนร่างกายหาย
ซึ่งผู้ปฏิบัติส่วนมาก จะ...ปฏิเสธสภาวะนี้เพราะคิดว่ามันไม่ใช่วิปัสสนา"
ซึ่งหลวงพ่อพุธแนะนำว่า
"ผู้ปฏิบัติไม่ควรปฏิเสธสภาวะนี้ แต่ควรจะอยู่กับสภาวะนี้ต่อเนื่องไปเรื่อยๆแล้วในที่สุด
สภาวะการเกิด ดับของรูปของนาม จะมาปรากฎให้ผู้ปฎิบัติได้ประจักษ์ในจิตใจของผู้ปฏิบัติเอง
ซึ่งเป็นแนวทางที่ถูกต้องสำหรับผู้ปฎิบัติ"

-อยากจะถามดังนี้
- มีความคิดเห็นอย่างไรกับข้อความข้างต้นครับ?
- มีครูอาจารย์รูปใดบ้าง ที่มีแนวทางอบรมสั่งสอนไปในทิศทางนี้?

อนาลยาตอบ >

เป็นคำถามที่ดี เป็นเรื่องที่มีผู้ปฏิบัติสงสัยกันมากค่ะ
คำถามแรกค่ะ
มีความเห็นว่าท่านควรปฏิบัติตามที่ท่านแนะนำค่ะ
เพราะทั้งหมดที่ท่านกล่าวมานั้น เป็นสภาวะที่เกิดขึ้นแก่ผู้ปฏิบัติจริงๆ แต่มักกลัว หรือตกใจแล้วรีบถอนจิตออกมา
เมื่อดูกายแล้วไม่รู้สึกว่ามีกาย ถ้าเจริญวิปัสสนาเป็น ก็เพียงแต่กลับมาดูที่ใจ
เท่านี้ก็เป็นวิปัสสนาค่ะ กลับมาดูความรู้สึกสงสัย ไม่เข้าใจ ความรู้สึกกลัว หรือตอนที่จิตมันกระเพื่อมน่ะค่ะ

ที่หลวงพ่อท่านกล่าวว่า ให้อยู่ในสภาวะนี้ไปเรื่อยๆ
ในที่สุด สภาวะการเกิดดับของรูปนาม จะมาปรากฏให้ผู้่ปฏิบัติได้ประจักษ์ในจิตใจ...
เพราะเหตุว่าไม่มีธรรมใดคงอยู่ค้ำฟ้า เดี๋ยวสภวะนั้นก็ต้องเปลี่ยนแปลงไป

ที่จริงการที่ร่างกายหายไปเป็นข้อบ่งชัดว่าปฏิบัติสมาธิได้ระดับหนึ่ง
จิตสงบเป็นสมาธิอยู่กับสภาวะ ภาพของร่างกายแขนขาอันเป็นสมมุติ จึงหายไป
ปัญหาคือ ต่อไม่เป็น ไปไม่ถูก

ข้อดี ขอสมาธิก็คือ มีปีติ มีสุข มีเอกคัตตา
ผู้ปฏิบัติจะเกิดความสงบ ดื่มด่ำในความเงียบสงบ หรือในปีติ ในความสุข
คิดเสียว่าเป็นการชาร์ตแบตตเตอรี่ เป็นการพักสมอง เป็นการพักจิตสักครู่
สมาธิทำให้นิวรณ์เบาลางลง จนหายไปหมดได้ เมื่อไม่มีนิวรณ์ จิตก็พร้อมที่จะดำเนินสู่วิปัสสนา
การเจริญสติก็จะทำได้อย่างต่อเนื่องไม่มีความเหน็ดเหนื่อยเมือยล้าง่วงเหงาหาวนอน เกียจคร้าน

สมาธิจึงมีประโยชน์ มีมากหากรู้จักใช้โดยไม่ยึดติดในสมาธิ
ท่านจึงไม่ให้ปฏิเสธสภาวะนี้ เพราะท่านทราบว่า สมาธิที่ได้นั้นมันก็ตั้งอยู่ได้ไม่นาน เดี๋ยวมันก็เปลี่ยนไป

ดังนั้นเราก็ต้องทำความเข้าใจว่าการเจริญสมาธิก็เป็นกุศล เป็นมหากุศลด้วยซ้ำ
จึงควรโยนิโสมนสิการให้ดี เสพสุขจากสมาธิเท่่าที่จิตจะพาไปตามครรลอง
แต่ความลังเลสงสัย ไม่แน่ใจ หรือกังวล เป็นอกุศล
จิตกำลังเป็นกุศลอยู่ดีๆ แต่กลับไม่เอา กลับไปเจริญอกุศล อย่างนี้ก็ขาดทุน

พักจิต จนที่สุดจิตก็จะถอนออกจากสมาธิเอง ไม่ต้องไปบังคับให้ถอน มันก็ถอนของมันเอง
ถ้าไม่ได้เข้าอัปปนาสมาธิ แค่เสียงทีวีดังๆ จิตก็ตื่นมารับรู้แล้ว
ก็ดูจิตที่ตื่นกระเพื่อมนั้น ว่าต่างจากก่อนหน้านี้อย่างไร
ให้เท่าทันความเปลี่ยนแปลงของจิตชั่วขณะหนึ่ง ๆ
ถึงตอนนั้นจะรำคาญคนอื่นที่ทำให้ "เสียสมาธิ" เสียอีก

ขณะจิตกลับมารับรู้สภาวะทางกายและใจนั้น
เมื่อรู้สึกว่ามีร่างกายอีกครั้ง
"ความรู้สึก" หรือ"สภาวะรู้"ตรงนั้นน่ะค่ะ เป็นวิปัสสนา
เกิดดับอยู่ตรงนั้น
เห็นความเปลี่ยนแปลงของสภาวะที่เกิดขึ้นเองในจิต

ที่จริงความเกิดดับปรากฎอยู่ตลอด แต่ไม่เท่าทัน จึงไม่เห็นความเกิดดับ

เห็นก็ไม่ว่าอะไร ไม่เห็นก็ไม่ว่าอะไร ปฏิบัติไปเรื่อยๆ
เห็นไม่ทัน ไม่ทัันเห็นก็ดูไปอย่างนั้นเรื่อยๆ ก็ต้องเห็นเท่าทันเข้าสักวัน

ลองฟังพระธรรมเทศนา เสียงของพระอาจารย์หลวงพ่อวิริยังค์ดูนะคะ
สมาธิโดยตรง และต่อวิปัสสนา
ฟังหลายๆตอน ท่านพูดถึงสภวะไว้มากพอสมควรค่ะ ลองหาดูในเน็ทก็ได้ค่ะ

นอกจากนี้ พระครูเกษมธรรมทัต วัดมเหยงค์ค่ะ ท่านไม่ปฏิเสธสมาธิ
แต่ท่านเน้น...ให้เจริญสมาธิและวิปัสสนาควบคูกันในชีวิตประจำวัน
ท่านอาจจะไม่ได้สอนสมาธิโดยตรง แต่ตรงกันข้ามท่านต่อยอดสมาธิสู่วิปัสสนาได้ตรงทางที่สุดท่านหนึ่งค่ะ

สำหรับเรื่องร่างกายหายไปนี้ ท่านกล่าวเรื่องเรื่องนี้ไว้หลายครั้งมากๆค่ะ ตรงเป๊ะกับที่คุณถาม
นอกจากนี้ท่านช่วยแนะนำแก้ไขผู้ปฏิบัติที่ติดสมถะ ต่อวิปัสสนาไม่เป็น ว่าจะต้องปฏิบัติอย่างไร
ลองหาอ่าน หรือฟังดูจากลิงค์ด้านล่างนี้นะคะ
น่าจะอยู่ในเรื่องเกี่ยวกับ "สมถะ วิปัสสนา" หรือ
"นิมิตและทางออก"
"นิมิตและการปรุงแต่ง"

ตอบเพียงเท่านี้ค่ะ

ถ้าอธิบายผิดพลาดไปตรงไหน ขอผู้รู้กรุณาชี้แนะนะคะ

อนุโมทนาผู้ถามและผู้อ่านค่ะ

สนธนาธรรม ก็เป็นบุญ